Water als identiteit
Alphen aan den Rijn werd al in de eerste eeuw bewoond en is daarmee een van de oudste nederzettingen in Nederland. Langs de Oude Rijn, de vroegere rijksgrens van het Romeinse rijk, werd de eerste legernederzetting gevestigd: Albanianae. In deze tijd was de Oude Rijn de hoofdtak van de Rijn die in open verbinding stond met de Noordzee en dus getijden kende. Om dit wispelturige karakter van het water in te perken, bouwden de inwoners van de nederzetting Albanianae bruggen en dammen om overstromingen en dijkdoorbraken te bedwingen. Het water is dus diep verweven met de Alphense identiteit.
Van trekvaart naar welvaart
Het water zorgde niet alleen voor uitdagingen: door de gunstige ligging aan de Oude Rijn vervulde Alphen aan den Rijn in de 17de eeuw een sleutelpositie in de handel tussen Utrecht en Leiden. Zeker toen in 1664 het jaagpad tussen Utrecht en Leiden werd aangelegd langs de noordoever van de Oude Rijn. Hierlangs trokken mensen of paarden trekschuiten voort voor het transport van goederen en mensen. Dit zorgde voor een bloeiende handel en nijverheid en dus welvaart. Alphen was toen al een bruisend middelpunt voor de handel, zowel over land als water.
Rijnhaven
Vanaf de jaren vijftig is de plaats Alphen aan den Rijn in etappes flink uitgebreid met bedrijventerreinen en woonwijken. De functionele Rijnhaven is begin de jaren zestig gegraven om een bijzonder industrieel aanbod te verkrijgen. Belangrijk herkenningspunten uit deze tijd zijn de voormalige chocoladefabriek de Baronie en de karakteristieke zendmast. Het zand van Rijnhaven is gebruikt voor de aanleg van de omliggende woonwijken. Rijnhaven is daarom veel dieper (8 meter diep) dan de Oude Rijn (2,5 meter diep).
Toekomst
Rijnhaven in Alphen aan den Rijn is een eigenzinnige plek met een rauw randje middenin de Randstad. Deze unieke locatie verbindt verschillende gebruikers en functies met elkaar. De transformatie van Rijnhaven, naar de plek waar men samenkomt om te genieten en te ontdekken, nodigt uit tot een unieke belevenis. Een gebied dat de Alphense identiteit reflecteert door de aanwezigheid van water, handel en nijverheid.
